Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο
Οι λιγοστοί μεγάλοι λευκοί καρχαρίες που περιφέρονται στα νερά της Μεσογείου είναι απόγονοι ενός μικρού πληθυσμού που πήρε λάθος στροφή πριν από 450.000 χρόνια -γενετικές αναλύσεις δείχνουν ότι οι ξεστρατισμένοι κυνηγοί είναι μεταξύ τους στενοί συγγενείς και κατάγονται από την άλλη άκρη του κόσμου, την Αυστραλία.
Οι βιολόγοι πίστευαν παλαιότερα ότι ο μεγάλος λευκός (Carcharodon carcharias) είναι είδος που λυμαίνεται τα παράκτια νερά διαφόρων ηπείρων. Τα τελευταία χρόνια, όμως, συσκευές αναγνώρισης έχουν αποκαλύψει ότι το φοβερό ψάρι διανύει τεράστιες αποστάσεις, όπως για παράδειγμα από τη Νότιο Αφρική προς την Ωκεανία.
Ένα τέτοιο ταξίδι πήγε στραβά κάποια στιγμή στην Πλειστόκαινο περίοδο, αναφέρουν τώρα Βρετανοί ερευνητές στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B.
Εκείνη την εποχή, η Γη έκανε ένα διάλειμμα μεταξύ δύο διαδοχικών περιόδων των παγετώνων. Λόγω της κλιματικής αλλαγής, η στάθμη των ωκεανών ανυψώθηκε και τα θαλάσσια ρεύματα έγιναν πιο ασταθή.
Αυτό μπέρδεψε έναν πληθυσμό μεγάλων λευκών που είχαν βάλει πλώρη από τις ακτές της Νοτίου Αφρικής προς την Αυστραλία. Αντί να στρίψουν ανατολικά, φαίνεται ότι κινήθηκαν βόρεια, ακολουθώντας τη δυτική ακτή της Αφρικής. Η επόμενη ευκαιρία να στρίψουν ανατολικά ήρθε όταν έφτασαν στα Στενά του Γιβραλτάρ. Αυτό όμως, τους οδήγησε στη Μεσόγειο όπου και παγιδεύτηκαν.
Δεδομένου ότι οι μεγάλοι λευκοί επιστρέφουν πάντα στα νερά όπου γεννήθηκαν, όπως οι σολομοί και διάφορα άλλα ψάρια, οι μετανάστες έκαναν τη Μεσόγειο νέα τους πατρίδα.
Και, παρά τα εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια που έχουν περάσει, τα ίχνη της μεγάλης περιπέτειας διακρίνονται μέχρι και σήμερα στο γενετικό τους υλικό.
H θαλάσσια βιολόγος Λέσλι Νόμπλ του Πανεπιστημίου του Ομπερντίν εξέτασε τα ελάχιστα διαθέσιμα δείγματα -δύο μεγάλους λευκούς που πιάστηκαν στα δίχτυα έξω από την Τουρκία, έναν από την Τυνησία και ακόμα έναν από τη Σικελία.
Για να προσδιορίσουν τις σχέσεις συγγένειας, οι ερευνητές εξέτασαν το DNA των μιτοχονδρίων, των «ενεργειακών εργοστασίων» των κυττάρων, τα οποία κληροδοτούνται αποκλειστικά από τη μητέρα στους απογόνους.
Η σύγκριση με μεγάλους λευκούς από διάφορα μέρη του κόσμου -Αφρική, Αυστραλία, Ατλαντικό- έδειξε ότι ο πληθυσμός της Μεσογείου συγγενεύει περισσότερο με τον πληθυσμό της Αυστραλίας. Ο αριθμός μεταλλάξεων που διαφοροποιεί τους δύο πληθυσμούς δείχνει ότι ο τελευταίος τους κοινός πρόγονος έζησε πριν από περίπου 450.000 χρόνια.
Το γεγονός ότι οι μεγάλοι λευκοί της Μεσογείου κατάγονται όλοι από έναν μικρό πληθυσμό μεταναστών δημιούργησε παρενέργειες που διαρκούν μέχρι σήμερα, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα:
Οι μεγάλοι λευκοί της Μεσογείου όχι μόνο είναι σπάνιοι αλλά είναι και στενοί συγγενείς μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι η γενετικής τους ποικιλότητα είναι μικρή, και επομένως μια μικρή μεταβολή στο περιβάλλον όπου ζουν θα μπορούσε να οδηγήσει εύκολα στην εξαφάνισή τους.
Οι βιολόγοι πίστευαν παλαιότερα ότι ο μεγάλος λευκός (Carcharodon carcharias) είναι είδος που λυμαίνεται τα παράκτια νερά διαφόρων ηπείρων. Τα τελευταία χρόνια, όμως, συσκευές αναγνώρισης έχουν αποκαλύψει ότι το φοβερό ψάρι διανύει τεράστιες αποστάσεις, όπως για παράδειγμα από τη Νότιο Αφρική προς την Ωκεανία.
Ένα τέτοιο ταξίδι πήγε στραβά κάποια στιγμή στην Πλειστόκαινο περίοδο, αναφέρουν τώρα Βρετανοί ερευνητές στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B.
Εκείνη την εποχή, η Γη έκανε ένα διάλειμμα μεταξύ δύο διαδοχικών περιόδων των παγετώνων. Λόγω της κλιματικής αλλαγής, η στάθμη των ωκεανών ανυψώθηκε και τα θαλάσσια ρεύματα έγιναν πιο ασταθή.
Αυτό μπέρδεψε έναν πληθυσμό μεγάλων λευκών που είχαν βάλει πλώρη από τις ακτές της Νοτίου Αφρικής προς την Αυστραλία. Αντί να στρίψουν ανατολικά, φαίνεται ότι κινήθηκαν βόρεια, ακολουθώντας τη δυτική ακτή της Αφρικής. Η επόμενη ευκαιρία να στρίψουν ανατολικά ήρθε όταν έφτασαν στα Στενά του Γιβραλτάρ. Αυτό όμως, τους οδήγησε στη Μεσόγειο όπου και παγιδεύτηκαν.
Δεδομένου ότι οι μεγάλοι λευκοί επιστρέφουν πάντα στα νερά όπου γεννήθηκαν, όπως οι σολομοί και διάφορα άλλα ψάρια, οι μετανάστες έκαναν τη Μεσόγειο νέα τους πατρίδα.
Και, παρά τα εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια που έχουν περάσει, τα ίχνη της μεγάλης περιπέτειας διακρίνονται μέχρι και σήμερα στο γενετικό τους υλικό.
H θαλάσσια βιολόγος Λέσλι Νόμπλ του Πανεπιστημίου του Ομπερντίν εξέτασε τα ελάχιστα διαθέσιμα δείγματα -δύο μεγάλους λευκούς που πιάστηκαν στα δίχτυα έξω από την Τουρκία, έναν από την Τυνησία και ακόμα έναν από τη Σικελία.
Για να προσδιορίσουν τις σχέσεις συγγένειας, οι ερευνητές εξέτασαν το DNA των μιτοχονδρίων, των «ενεργειακών εργοστασίων» των κυττάρων, τα οποία κληροδοτούνται αποκλειστικά από τη μητέρα στους απογόνους.
Η σύγκριση με μεγάλους λευκούς από διάφορα μέρη του κόσμου -Αφρική, Αυστραλία, Ατλαντικό- έδειξε ότι ο πληθυσμός της Μεσογείου συγγενεύει περισσότερο με τον πληθυσμό της Αυστραλίας. Ο αριθμός μεταλλάξεων που διαφοροποιεί τους δύο πληθυσμούς δείχνει ότι ο τελευταίος τους κοινός πρόγονος έζησε πριν από περίπου 450.000 χρόνια.
Το γεγονός ότι οι μεγάλοι λευκοί της Μεσογείου κατάγονται όλοι από έναν μικρό πληθυσμό μεταναστών δημιούργησε παρενέργειες που διαρκούν μέχρι σήμερα, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα:
Οι μεγάλοι λευκοί της Μεσογείου όχι μόνο είναι σπάνιοι αλλά είναι και στενοί συγγενείς μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι η γενετικής τους ποικιλότητα είναι μικρή, και επομένως μια μικρή μεταβολή στο περιβάλλον όπου ζουν θα μπορούσε να οδηγήσει εύκολα στην εξαφάνισή τους.
Newsroom ΔΟΛ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου