Rosetta, το επιστημονικό επίτευγμα της χρονιάς

Ουάσινγκτον

Οι δύο κορυφαίες επιστημονικές επιθεωρήσεις Science» και «Nature όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή έτσι και φέτος κάνουν τον απολογισμό της χρονιάς και επιλέγουν τα κορυφαία επιτεύγματα στον κόσμο της επιστήμης το 2014. Οπως αναμενόταν η αποστολή Rosetta στον κομήτη 67/P βρίσκεται στην κορυφή της λίστας και των δύο επιθεωρήσεων.

Το Νο1

Τον περασμένο Αύγουστο το ευρωπαϊκό σκάφος Rosetta μετά από ένα επικό ταξίδι έφθασε και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον κομήτη 67Ρ/Τσουριούμοφ/Γκερασιμένκο. Τον Νοέμβριο το Rosetta απελευθέρωσε τη διαστημοσυσκευή Philae η οποία κατάφερε να προσεδαφιστεί έστω και ανώμαλα πάνω στον κομήτη και πριν απωλέσει την ενέργεια του κατάφερε να πραγματοποιήσει μια σειρά από μελέτες. Η αποστολή Rosetta βρίσκεται στην κορυφή της λίστας του «Science».

Το υπόλοιπο Top 10

• Η μεταμόρφωση μερικών δεινοσαύρων σε πουλιά: Μία σειρά από πρόσφατες επιστημονικές εργασίες έριξαν περισσότερο φως στο πώς έγινε η εξελικτική μετάβαση, που επέτρεψε στα νέα είδη να επιβιώσουν μετά τη μαζική εξαφάνιση των δεινοσαύρων πριν από περίπου 66 εκατ. χρόνια και σήμερα πια να κυριαρχούν στους αιθέρες.
• Η ανακάλυψη ότι το αίμα από νεαρά ποντίκια μπορεί να αναζωογονήσει τους μυς και τον εγκέφαλο γερασμένων ποντικιών. Ήδη, βρίσκεται σε εξέλιξη κλινική δοκιμή όπου ασθενείς με Αλτσχάιμερ λαμβάνουν πλάσμα αίματος από νεαρούς δωρητές.
• Η δημιουργία νέων ρομπότ και του κατάλληλου λογισμικού τους, που επιτρέπει σε «σμήνη» από μικροσκοπικά ρομπότ να συνεργάζονται αυτόνομα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
•  Η δημιουργία των πρώτων μεγάλης κλίμακας «νευρομορφικών τσιπ» που μιμούνται την αρχιτεκτονική και τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου.
• Η ανάπτυξη δύο διαφορετικών μεθόδων, από ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες, για την καλλιέργεια στο εργαστήριο κυττάρων παρόμοιων με τα κύτταρα βήτα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας, πράγμα που δίνει νέες ελπίδες για την αντιμετώπιση του διαβήτη.
• Η ανακάλυψη, σε σπήλαιο της Ινδονησίας, έργων συμβολικής τέχνης ηλικίας 35.000 έως 40.000 ετών, που είναι εξίσου παλαιά- αν όχι παλαιότερα- από αντίστοιχες σπηλαιογραφίες στη Δυτική Ευρώπη.
• Η χειραγώγηση της μνήμης ποντικιών μέσω οπτογενετικών μεθόδων (έλεγχος της νευρωνικής δραστηριότητας με ακτίνες φωτός), που επέτρεψε να σβηστούν πραγματικές αναμνήσεις και να «φυτευτούν» άλλες πλασματικές.
•  Η τοποθέτηση στο διάστημα φθηνών μίνι- δορυφόρων CubeSat, διαμέτρου μόλις δέκα εκατοστών, που άρχισαν να συμβάλουν στην επιστημονική έρευνα.
• Η επέκταση του γενετικού αλφαβήτου με την τροποποίηση ενός βακτηρίου (E.coli), ώστε να περιέχει δύο πρόσθετα νουκλεϊκά οξέα Χ και Υ, πέρα από τα συνήθη «γράμματα» G, T, C και Α του γενετικού κώδικα του DNA. Πρόκειται για ένα άλλο επίτευγμα- ορόσημο της συνθετικής βιολογίας που φιλοδοξεί τελικά να δημιουργήσει ζωή με νέους όρους.

H (ανθρώπινη) λίστα του Nature

Η επιθεώρηση «Nature» επέλεξε ένα διαφορετικό τρόπο παρουσίασης των επιστημονικών επιτευγμάτων της χρονιάς που φεύγει. Δεν δημοσιεύει τις ανακαλύψεις που τα στελέχη της επιθεώρησης θεωρούν ότι ξεχώρισαν το 2014 αλλά παρουσιάζει κάποιους από τους επιστήμονες που συμμετείχαν σε αυτές.

Οι τρεις κορυφαίοι

Πρώτο επέλεξε τον Αντρέα Ακομάτσο έναν από τους επιτελείς της αποστολής Rosetta. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Σούζαν Τοπαλιάν μια γιατρός και ερευνήτρια στον τομέα του καρκίνου η οποία συμμετείχε στην ανάπτυξη μιας νέας αντικαρκινικής θεραπείας που έχει θετικά αποτελέσματα σε ασθενείς με μελάνωμα ακόμη και σε προχωρημένο στάδιο. Η Τοπαλιάν πιστεύει ότι η θεραπεία αυτή μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική και σε άλλες μορφές καρκίνου.

Η Ραντίκα Νάγκπαλ εμπνεόμενη από τη κοινωνική συμπεριφορά των εντόμων αναπτύσσει με ομάδα ερευνητών της οποίας είναι επικεφαλής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαντ ρομπότ που θα μπορούν να συνεργάζονται με άλλα ρομπότ για να ολοκληρώνουν γρήγορα μεγάλης κλίμακας εργασίες.

Ο Σέικ Ουμάρ Καν είναι μέλος της ομάδας των ερευνητών που προσπαθούν να αποκωδικοποίησουν γενετικά τον ιό Εμπολα για να βρεθεί τρόπος αντιμετώπισης του.  

Οι υπόλοιποι της λίστας

Τον περασμένο Μάρτιο ερευνητική ομάδα από τις ΗΠΑ που χρησιμοποίησε το εξειδικευμένο τηλεσκόπιο Bicep στην Ανταρκτική ανακοίνωσε ότι ανίχνευσε αρχέγονα βαρυτικά κύματα. Η ανακάλυψη έγινε πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο και χαρακτηρίστηκε ως η «ανακάλυψη της δεκαετίας» επειδή τα ευρήματα θα υποστήριζαν την κοσμολογική θεωρία του λεγόμενου πληθωρισμού.

Ο αμερικανός αστροφυσικός Ντέιβιντ Σπέργκελ εντόπισε τα λάθη της συγκεκριμένης μελέτης υποχρεώνοντας τους ερευνητές να αναδιπλωθούν.

Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ των ΗΠΑ Μαριάμ Μιρζαχανί έγινε η πρώτη γυναίκα που παίρνει το Μετάλλιο Φιλντς, το ένα από τα δύο ύψιστα βραβεία Μαθηματικών. Η έρευνα της Μιρζαχανί επικεντρώνεται στα μη γραμμικά δυναμικά συστήματα. Το έργο της έχει συμβάλει στην κατανόηση της συμμετρίας των καμπυλωτών επιφανειών και υπερβολικών αντικειμένων.

Ο Πιτ Φρέιτς που μάχεται με μια πολύ σοβαρή ασθένεια ξεκίνησε μέσω των κοινωνικών δικτύων μια καμπάνια για τη συγκέντρωση χρημάτων που θα δίνονταν στην επιστημονική έρευνα. Το Ice bucket challenge όπου κάποιος προκαλούσε κάποιον άλλο για να δεχθεί ένα… μπουγέλο με παγωμένο νερό έλαβε παγκόσμιες διαστάσεις με εκατομμύρια ανθρώπους ανάμεσα τους και πολλοί επώνυμοι (καλλιτέχνες, αθλητές, πολιτικοί) να δέχονται το μπουγέλο αυξάνοντας κάθε φορά το ποσό που συγκεντρωνόταν.

Ο Κοπίλιλ Ραντχακρισνάν είναι ο επικεφαλής του διαστημικού προγράμματος της Ινδίας που αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα με οργάνωση φιλόδοξων αποστολών όπως αυτές στη Σελήνη και τον Αρη.

Η Μασάγιο Τακαχάσι οφθαλμολόγος στο Κέντρο RIKEN για την Αναπτυξιακή Βιολογία είναι η επικεφαλής μιας νέας θεραπείας με χρήση βλαστικών κυττάρων για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, της κύριας αιτίας τύφλωσης ηλικιωμένων ατόμων.

Ο Σγιόρς Σέρες βιολόγος στο Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας στη Βρετανία ανέπτυξε ένα λογισμικό που επιτρέπει στα μικροσκόπια να εντοπίζουν τα ηλεκτρόνια με πιο αποτελεσματικό τρόπο αλλά και να καταγράφουν εκατοντάδες εικόνες ανά δευτερόλεπτο από πρωτεΐνες.

Θοδωρής Λαΐνας
Βήμα Science

Newsroom ΔΟΛ