Πρώτη χημική ανάλυση εξωγήινης ατμόσφαιρας

Λονδίνο

Βρετανοί επιστήμονες ανέλυσαν την ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη, επίτευγμα που πραγματοποιείται για πρώτη φορά.

Σε απόσταση 41 ετών φωτός από τη Γη βρίσκεται το δυαδικό σύστημα 55 Cancri με το ένα εκ των δύο άστρων του συστήματος να ανήκει στην ίδια κατηγορία άστρων με τον Ηλιο. Το 2004 οι αστρονόμοι άρχισαν να εντοπίζουν πλανήτες στο εν λόγω σύστημα και μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί πέντε πλανήτες.

Ένας από αυτούς είναι ο 55 Cancri e. Πρόκειται για ένα βραχώδη πλανήτη που έχει μάζα περίπου 8 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης και διάμετρο περίπου δύο φορές μεγαλύτερη από εκείνη του πλανήτη μας και ανήκει στην κατηγορία των υπερ-Γαιών. Ο πλανήτης περιφέρεται ταχύτατα γύρω από το άστρο του αφού υπολογίζεται ότι ολοκληρώνει μια πλήρη περιφορά σε μόλις 18 ώρες. Ο 55 Cancri e είναι «κλειδωμένος» από άποψη περιφοράς, δηλαδή έχει στραμμένη μόνιμα την ίδια πλευρά στο άστρο του, συνεπώς δεν εμφανίζει εναλλαγή φωτός και σκότους.

Πριν από ένα χρόνο ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον δρ. Μπράις-Ολιβιέ Ντεμορί του ιστορικού Εργαστηρίου Κάβεντις του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ χρησιμοποίησε το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA για να ανιχνεύσει θερμικές εκπομπές από τον πλανήτη 55 Cancri e. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η θερμοκρασία στον πλανήτη μεταβάλλεται εντυπωσιακά και κυμαίνεται από τους χίλιους ως τους 2.700 βαθμούς Κελσίου.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αν «το θερμόμετρο τρελαίνεται» στον συγκεκριμένο εξωπλανήτη, αυτό οφείλεται στο ότι παράγονται τεράστιες στήλες αερίων και σκόνης, οι οποίες περιοδικά σκεπάζουν την επιφάνειά του. Ίσως μάλιστα -λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας- η επιφάνεια του πλανήτη κατά διαστήματα να λιώνει και μετά να στερεοποιείται πάλι. Πιθανώς, η γεωλογική αυτή δραστηριότητα έχει ηφαιστειακή προέλευση, πολύ μεγαλύτερη μάλιστα από εκείνη στην Ιώ, τον δορυφόρο του Δία, που είναι το πιο ενεργό γεωλογικό ουράνιο σώμα στο δικό μας ηλιακό σύστημα.

Ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Άγγελο Τσιάρα διδακτορικό φοιτητή του τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας του University College London κατάφερε να αναλύσει την ατμόσφαιρα του 55 Cancri e. «Είναι συναρπαστικά τα αποτελέσματα της έρευνας μας επειδή για πρώτη φορά εντοπίζονται τα αέρια που υπάρχουν σε μια υπερ-Γαία. Η ανάλυση που κάναμε δείχνει ότι ο 55 Cancri e περιέχει μεγάλες ποσότητες υδρογόνου και ήλιου τα οποία πιστεύουμε ότι προέρχονται από το νεφέλωμα από το οποίο σχηματίστηκε ο πλανήτης» αναφέρει ο κ.Τσιάρας στο άρθρο της μελέτης που δημοσιεύεται στην  επιθεώρηση «Astrophysical Journal».

Θοδωρής Λαΐνας
Βήμα Science

Newsroom ΔΟΛ