Η πρόοδος της τεχνητής νοημοσύνης εκτόξευσε σε νέα ρεκόρ τη ζήτηση για data center, υποδομές που καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις και απαιτούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, οι οποίες οδηγούν με τη σειρά τους σε αυξημένες εκπομπές CO2. Κάποιοι πιστεύουν πλέον ότι τα κέντρα δεδομένων πρέπει να εκτοξευτούν στο Διάστημα.
Οι ανάγκες των data center σε ενέργεια θα υπερδιπλασιαστεί ως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2024, προβλέπει η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας.
Ορισμένα κέντρα δεδομένων τροφοδοτούνται από ανανεώσιμες πηγές, όμως ακόμα και τα ηλιακά και αιολικά πάρκα απαιτούν χώρο.
Τα προβλήματα αυτά θα μπορούσαν να παρακαμφθούν με την εκτόξευση data center σε τροχιά, όπου η παροχή ηλιακής ενέργειας μπορεί να είναι αδιάλειπτη όλο το 24ωρο.
Στην Ευρώπη, αναφέρει το CNN, το πρόγραμμα ASCEND εξετάζει τις προοπτικές μείωσης των εκπομπών διοξειδίων του άνθρακα με διαστημικών data center.
Πέρυσι, η γαλλική διαστημική εταιρεία Thales Alenia Space, επικεφαλής μελέτης βιωσιμότητας που χρηματοδοτήθηκε από την Κομισιόν, έκρινε ότι η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας σε τροχιά θα ήταν «μια πιο οικολογική και κυρίαρχη λύση για τη φιλοξενία και την επεξεργασία δεδομένων».
Αυτό όμως θα απαιτούσε την επίλυση μιας σειράς τεχνικών εμποδίων, επισήμανε η εταιρεία.
Αν και οι εκπομπές των διαστημικών πυραύλων παραμένουν πολύ μικρές σε σχέση με τις εκπομπές της αεροπορικής βιομηχανίας, οι πύραυλοι απελευθερώνουν ρύπους σε μεγάλο ύψος, όπου παραμένουν για περισσότερο χρόνο.
Η μελέτη ASCEND εκτίμησε ότι, προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές σε σχέση με τα επίγεια κέντρα δεδομένων, οι εκπομπές των πυραύλων θα έπρεπε να περιοριστούν κατά 10 φορές.
Πρώτα βήματα
Η νεοσύστατη Madari Space στο Άμπου Ντάμπι είναι μια από τις λίγες εταιρείες που σχεδιάζουν τα πρώτα, μικρά υπολογιστικά συστήματα στο Διάστημα.
Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Madari, Σαρίφ Αλ Ρομάιτι, ο οποίος είναι επίσης πιλότος της Etihad Airways, δήλωσε στο CNN ότι τα τροχιακά data center θα ήταν ιδανικά για την αποθήκευση δεδομένων από δορυφόρους γεωσκόπησης, καθώς θα μείωναν τις καθυστερήσεις στη μετάδοση.
Στην πρώτη της αποστολή, η Madari σχεδιάζει να εκτοξεύσει ένα σύστημα σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών, αποτελούμενο από συστήματα επεξεργασίας και αποθήκευσης, μαζί με έναν δορυφόρο της Emirates.
Άλλοι έχουν ήδη προχωρήσει σε εκτοξεύσεις. Τον Μάιο, η Κίνα έθεσε σε τροχιά 12 δορυφόρους για ένα διαστημικό υπολογιστικό κέντρο, το οποίο στην τελική του μορφή θα περιλαμβάνει 2.800 δορυφόρους.
«Είναι μια πραγματικότητα που ήδη συμβαίνει» σχολίασε ο Αλ Ρομάιτι.
Καλλιτεχνική απεικόνιση της Thales Alenia Space δείχνει πώς θα έμοιαζε ένα τροχιακό data center με ηλιακούς συλλέκτες
Τον Μάρτιο, η Lonestar Data Holdings, με έδρα τη Φλόριντα, ανέφερε ότι δοκίμασε με επιτυχία ένα μικρό κέντρο δεδομένων στη Σελήνη, παρόλο που η σεληνάκατος προσεδαφίστηκε με το πλάι και η παροχή ενέργειας διακόπηκε πρόωρα.
Για το 2027 η εταιρεία προγραμματίζει την εκτόξευση ενός συστήματος των 15 petabyte που θα λειτουργεί στο Σημείο Λαγκράνζ 1, περίπου 60.000 χιλιόμετρα από τη Σελήνη.
Καθένας από τους πέντε δορυφόροι που θα ακολουθήσουν θα διπλασιάζει τον αποθηκευτικό χώρο χωρίς αύξηση του βάρους και της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, υποστηρίζει η Lonestar.
Οι εκτοξεύσεις με πυραύλους Falcon 9 της SpaceX θα κοστίζουν μόνο 10 εκατ. δολάρια έκαστη, ένα αμελητέο ποσό στη βιομηχανία των κέντρων δεδομένων.
Τον Νοέμβριο, η αμερικανική Starcloud σχεδιάζει να εκτοξεύσει δορυφόρο εξοπλισμένο με επεξεργαστή τεχνητής νοημοσύνης Η100 της Nvidia, τον ισχυρότερο υπολογιστή που έχει τεθεί μέχρι σήμερα σε τροχιά.
«Η άποψή μου είναι ότι σε δέκα χρόνια σχεδόν όλα τα data center θα κατασκευάζονται στο Διάστημα, απλά και μόνο λόγω των περιορισμών στην κατασκευή νέων επίγειων ενεργειακών υποδομών» δήλωσε ο Φίλιπ Τζόνσον, διευθύνων σύμβουλος της Starcloud.
Αναγνώρισε πάντως τις σημαντικές τεχνικές προκλήσεις, όπως την αποτελεσματική ψύξη των συστημάτων και την προστασία τους από το διαστημικό περιβάλλον υψηλής ακτινοβολίας.
Σημαντικό ρόλο παίζει και το κόστος των εκτοξεύσεων, το οποίο εξαρτάται από το βάρος του φορτίου.
Αστρονομικές προκλήσεις
Ορισμένοι ειδικοί δηλώνουν πάντως επιφυλακτικοί. O Κουέντιν Πάρκερ για παράδειγμα, διευθυντής του Εργαστηρίου Διαστημικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, δεν πιστεύει ότι η ιδέα είναι οικονομικά βιώσιμη.
«Οι επίγειες λύσεις υπάρχουν ακόμα και πιθανότατα παραμένουν πολύ φθηνότερες. Η εκτόξευσή τους στο Διάστημα συνδέεται με πολλά προβλήματα» είπε.
Αν και οι υποστηρικτές των διαστημικών υποδομών υπόσχονται καλύτερη προστασία από επιθέσεις και καταστροφές, ο Πάρκερ επισημαίνει ότι το Διάστημα έχει τους δικούς του κινδύνους, όπως τα υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας και τα διαστημικά σκουπίδια. Τα διαστημικά data center θα αύξαναν επίσης τον αριθμό των τεχνητών αντικειμένων σε τροχιά, χωρίς να υπάρχει λύση απομάκρυνσής τους.
Άλλοι επισημαίνουν ότι η συντήρηση κέντρων δεδομένων σε τροχιά θα ήταν δύσκολη έως αδύνατη, ενώ αρκετά κράτη φέρονται να αναπτύσσουν αντιδορυφορικά όπλα και συστήματα παρεμβολών που θα μπορούσαν να βάλουν στο στόχαστρο τις υποδομές εχθρικών χωρών.
Οι υποστηρικτές των διαστημικών κέντρων δεδομένων μπορεί να «υπερβάλλουν για τα πλεονεκτήματα και να υποτιμούν σημαντικά τα κύρια μειονεκτήματα» δήλωσε ο Πάρκερ.
Για άλλους, όπως ο Αλ Ρομάιτι, η επέκταση εκτός Γης είναι αναγκαιότητα. «Αξίζει να ξεπεράσουμε αυτές τις προκλήσεις επειδή η εναλλακτική λύση οδηγεί σε τεχνολογική στασιμότητα» είπε.
«Θα φτάσουμε σε ένα σημείο εξάντλησης των πόρων που απαιτούνται για τη λειτουργία data center».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου